Herb Ciechanowca przedstawia na tarczy hiszpańskiej, w polu błękitnym dwa skrzyżowane złote klucze piórami do góry na zewnątrz i złotą sześcioramienną gwiazdkę między nimi.

Od najdawniejszych czasów ludzie stosowali różne znaki i symbole wyróżniające ich ród, plemię, a później i naród spośród innych. Celem takiego zachowania była chęć i potrzeba poczucia odrębności, bezpieczeństwa, oznaczenia granic terytorium i swojej własności. Niewielu z nas uświadamia sobie, że zewsząd otaczają nas umowne symbole, które informują, ostrzegają, edukują i ułatwiają rozpoznawanie różnorodnych przedmiotów, instytucji i osób. W tej grupie znajdują się uproszczone znaki rozpoznawcze podmiotów gospodarczych, stacji radiowych i telewizyjnych itp. noszące nazwę - logo, a także znane powszechnie odznaki i emblematy klubów sportowych, czyli coś pośredniego między logo a herbem.

Herby w Europie mają już prawie tysiącletnią tradycję. Herb w Polsce, jako oznaka władzy królewskiej lub książęcej, pojawił się na przełomie XII i XIII wieku. Polska heraldyka miejska, jako graficzny symbol samorządu miejskiego, to zjawisko stosunkowo późne, gdyż czternasto- i piętnastowieczne. Wcześniej praheraldycznymi symbolami miast, były znaki napieczętne z postaciami świętych - lub ich atrybutów - patronów miasta, miejscowego kościoła lub cechu. Ostatecznie herb to ustalony według określonych zasad zwanych sztuką heraldyczną, znak osoby, wspólnoty rodzinnej (rodziny i rodu), wspólnoty terytorialnej: politycznej (państwa) lub samorządowej (województwa, powiatu, miasta, gminy, sołectwa), bądź wspólnoty zawodowej (cechów i korporacji, jak np. uniwersytety i inne szkoły wyższe) czy wspólnoty kościelnej (jak kapituły, zakony, klasztory). Ponieważ herb pierwotnie, czyli w końcu średniowiecza, był przede wszystkim znakiem bojowo-rozpoznawczym, stąd też sztuka heraldyczna przewiduje dla niego postać kolorowego godła umieszczonego w kolorowym polu tarczy (rycerskiej) i szczegółowo określa jak wzajemnie mają się komponować barwy obu elementów (zasada alternacji barw). Zasada alternacji barw służy czytelności herbu (kontrastowości).

Po co gminie czy miastu herb? Otóż herb przypomina nie tylko o zapomnianych tradycjach, ale jest także niezbędnym elementem w promocji. To on najpierw przykuwa uwagę przy wjeździe do miejscowości, kupowaniu folderów, wejściu do ratusza, reklamie miejscowych wyrobów na targach krajowych czy międzynarodowych. To na herb najpierw zwraca uwagę zagraniczny inwestor czy turysta przeglądając katalog z ofertami gmin. Herb jako oznaka lokalnej wspólnoty samorządowej, może być umieszczony na fladze gminnej, sztandarze gminy, pieczęciach gminy, na odznakach (łańcuchach, laskach, medalach itp.) władz, na budynkach będących siedzibami władz miasta, gminy (rady), w salach posiedzeń tych władz, na budynkach stanowiących własność samorządową, tablicach pamiątkowych fundowanych przez władze samorządowe, pismach, wizytówkach i okolicznościowych drukach władz gminy, oraz na ozdobnych słupach granicznych jednostki samorządowej (tzw. „witaczach”) i okolicznościowych transparentach. Wyjątkowo, na przedmiotach, wydawnictwach oraz środkach transportu i masowego przekazu (prasie, telewizji) osób i podmiotów nie urzędowych, ale wyłącznie czasowo i na mocy specjalnej zgody.

Najstarsze wizerunki herbu

O wyborze miejskiego herbu zazwyczaj decydował wójt lub rada miejska, rzadko właściciel, zaś jego użytek, przede wszystkim jako znaku napieczętnego, był wyrazem autonomii samorządu miejskiego. Bardzo często, zwłaszcza w przypadku małych miast prywatnych, godło herbowe zmieniało się w miarę zmiany pana zwierzchniego, którego herb osobisty był używany jako herb miejski. Pod tym względem pozytywnie wyróżnia się Ciechanowiec, którego godło herbowe nie uległo zmianom od najdawniejszych czasów. Herb Ciechanowca istnieje w niezmienionej postaci co najmniej od XVI wieku. Najstarsze znane nam wyobrażenia herbu Ciechanowca pochodzą z dwóch XVI-wiecznych zachowanych dokumentów uprawomocnionych pieczęciami papierowo-opłatkowymi. Starszy z dokumentów (z 1549 roku), dotyczący handlu zbożem, znajduje się w Archiwum Państwowym w Gdańsku. Drugi dokument (z 1570 roku), dotyczący podatków pobieranych od mieszkańców Ciechanowca, znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie. Odcisk pieczęci na obu dokumentach jest okrągły, w otoku umieszczony jest majuskulny napis: SIGILLUM CIVITATIS CIECHANOVIENSIS, wewnątrz znajduje się tarcza herbowa, zwieńczona półotwartą koroną (książęcą), na której znajdują się dwa skrzyżowane klucze, z piórami skierowanymi do góry. Pomiędzy piórami znajduje się gwiazdka.

Współczesny wizerunek herbu

Uwzględniając opinię Komisji Heraldycznej wyrażoną pismem z dnia 23 czerwca 2004 r. w sprawie projektu herbu Ciechanowca, historyczne godło Ciechanowca - czyli dwa skrzyżowane klucze piórami do góry i na zewnątrz, z gwiazdką między nimi - umieszcza się na stosowanej obecnie dla herbów samorządowych tarczy późnogotyckiej tzw. hiszpańskiej. Gwiazdka, zgodnie z regułami heraldycznymi jest sześcioramienna. Kolorystyka herbu Ciechanowca zgodna jest z surowymi zasadami klasycznej heraldyki – występuje jedna barwa i jeden „metal”. Barwa tarczy herbowej to błękit, symbolizujący w heraldyce prawość, piękno, wzniosłość, wodę i powietrze, barwa godła to złoto, które symbolizuje wiarę, stałość, mądrość i chwałę.

Zasady używania herbu

Ponieważ herb jako symbol gminy podlega ochronie prawa, możliwości jego użycia normuje Regulamin używania herbu, flagi, sztandaru i pieczęci Gminy Ciechanowiec. Herb może być używany przez inne (niż gminne) instytucje i osoby prawne wyłącznie za zgodą Burmistrza Ciechanowca wyrażoną w formie pisemnej na wniosek zainteresowanego.